Het belang van ons brein
Onze gevoelens, gedachten, dromen en de aansturing van ons lijf vinden allemaal plaats in onze hersenen. Gezonde hersenen zijn dan ook van groot belang om stevig in het leven te kunnen staan. De grootste wens van aanstaande of jonge ouders voor hun baby is meestal dat het gezond en gelukkig zal worden. Een gezonde hersenontwikkeling is hiervoor van cruciaal belang. In deze blog lees je op welke manieren ouders tijdens de zwangerschap kunnen bijdragen aan de gezonde ontwikkeling van het brein van hun baby.
De ontwikkeling van het brein begint al tijdens de zwangerschap. De eerste 1001 kritieke dagen van conceptie tot 2 jaar, zijn zelfs heel belangrijk voor de ontwikkeling van de hersenen. In deze blog zoemen we in op de periode van de conceptie tot de geboorte. In 9 maanden tijd groeit het babybrein van niets uit tot een gewicht van ongeveer 400 gram. Omgevingsfactoren in de baarmoeder beïnvloeden hoe het babybrein groeit. De afgelopen jaren is er een enorme toename in kennis op dit gebied, doordat er onderzoek wordt gedaan naar ‘epigenetica’.
Epigenetica
Epigenetica is de wetenschap die zich richt op hoe omgevingsfactoren ons DNA beïnvloeden. Zo is bijvoorbeeld gevonden, dat bepaalde genen aan of uit kunnen worden gezet. Een gen kan worden geblokkeerd en daardoor niet tot uiting komen. Onder andere het stresshormoon cortisol, kan er voor zorgen dat sommige genen niet tot uiting komen. Het stresshormoon zorgt ervoor dat het gen wordt geblokkeerd. Door onderzoek naar epigenetica weten wij nu veel meer over de hersenontwikkeling van foetussen.
Aan de hand van al deze kennis hebben wij de volgende 5 tips opgesteld voor een gezonde hersenontwikkeling van de baby:
#Tip 1 Laat alcohol en andere verdovende middelen staan tijdens de zwangerschap
Het is een inkoppertje en we weten dit allemaal al, maar alcohol, roken en drugsgebruik beïnvloeden de ontwikkeling van de foetus op een niet wenselijke manier. Er zijn verschillende negatieve uitkomsten gevonden op lange termijn, zoals onder andere verhoogde kans op leer- en gedragsproblemen. Deze middelen zijn dus zeer sterk af te raden tijdens de zwangerschap.
#Tip 2 Eet gezond tijdens de zwangerschap
Een gezond dieet tijdens de zwangerschap, kan bijdragen aan de gezonde ontwikkeling van de baby. Bij ratten is bijvoorbeeld gevonden dat een dieet rijk aan voedingssupplementen zorgt voor een slankere rat met minder kans op diabetes type 2, obesitas en kanker, in vergelijking tot een genetisch identieke rat met een normaal dieet. Bij mensen is bekend dat vette vis de hersenontwikkeling van de foetus positief beïnvloedt. Een gezond, gevarieerd dieet is dan ook van groot belang voor de (hersen)ontwikkeling van de baby.
#Tip 3 Bouw bewust momenten van ontspanning in Het stresshormoon cortisol heeft een ongewenst effect op de hersenontwikkeling van de foetus. Beperkte hoeveelheden cortisol worden door de placenta omgezet in cortisone, wat geen ongewenste effecten heeft. Wanneer er chronisch te veel cortisol in het lijf van de moeder is, heeft de placenta niet genoeg vermogen om dit allemaal om te zetten in cortisone. Het cortisol bereikt dan ook de foetus. Stress is iets dat ieder mens in meer of mindere mate ervaart en in sommige periodes meer dan in andere. Als zwangere vrouwen veel stress ervaren, dan is er niet direct reden tot paniek. De kans is heel groot dat het de ontwikkeling van de baby niet ernstig beïnvloedt. Toch is het belangrijk om bewust om te gaan met deze stress.
Zwangere vrouwen kunnen, als het mogelijk is, situaties die veel spanning en stress oproepen het best vermijden. Is dit niet mogelijk, dan is het belangrijk om bewust momenten van ontspanning te nemen. Een bad, boswandeling, goed gesprek of sport kunnen bijvoorbeeld helpen om het stressniveau te laten dalen. Dit is goed voor moeder en kind! Welke vorm van ontspanning het best helpt, is per persoon verschillend.
#Tip 4 De weegschaal
Wanneer aanstaande moeders zich gestrest voelen, is het mooi als ze op papier de balans voor zichzelf opmaken. Schrijf aan de ene kant van een vel papier het antwoord op de vraag: 'Wat geeft mij energie?' Dit noemen we de energiegevers. Schrijf aan de andere kant van het papier de antwoorden op de vraag: 'Wat kost mij veel energie? Dit noemen we de energievreters. Kijk vervolgens eens of de antwoorden op deze twee vragen in balans zijn. Vervolgens is het zaak om te bedenken hoe ze in balans kunnen komen, zodat moeder zich kan ontspannen en de hersenen van de baby zich optimaal kunnen ontwikkelen. Welke energiegevers kan ze vaker doen en welke energievreters kan ze overdragen of anders doen?
#Tip 5 Maak contact met de baby tijdens de zwangerschap Baby’s kunnen al tijdens de zwangerschap leren van ervaringen. We weten dat een foetus anders reageert op de aanraking van de moeder dan op de aanraking van een vreemde. Ook weten we dat wanneer tijdens de laatste 2 maanden van de zwangerschap dagelijks hetzelfde liedje of versje wordt gezongen of gelezen, de baby dit na de geboorte ook nog herkent. Het heeft dan een rustgevend effect. Dit toont aan dat baby’s al tijdens de zwangerschap kunnen leren en dat de hersenen al tijdens de zwangerschap gestimuleerd kunnen worden. Door met hun handen of stem contact met de foetus te maken, kunnen ouders de gezonde hersenontwikkeling van hun baby stimuleren.
Deze blog geeft een tipje van de sluier over de hersenontwikkeling van baby’s tijdens de zwangerschap en de invloed van de omgeving op deze ontwikkeling. Ben je nieuwsgierig geworden en wil je meer weten? Meld je dan snel aan voor onze scholing ‘Stress in de zwangerschap.’
Bronnen:
www.beginbeforebirth.org
www.zerotothree.org
Van Elk, M., Hunius, S.(2010). Het Babybrein- over de ontwikkeling van hersenen bij baby’s. Amsterdam: Uitgeverij Bert Bakker.
Koster, D. (2012). Perfecte moeders bestaan niet. Den Haag: Kostbaar